Opublikowane przezDysleksja to coś, o czym słyszałam przez całe moje dorosłe życie jako nauczyciel. Ale moja wiedza była dość powierzchowna, aż do teraz. Dysleksja dotyka wiele dzieci (aż 1 na 5), więc jeśli moje badania mogą być pomocne, chcę się nimi podzielić.
Co to jest dysleksja?
Dysleksja to słowo, które pojawiło się niedawno, ale nie jest nowym pojęciem. Od wieków opisywano dzieci, które są bystre i rozwojowo normalne pod każdym względem, ale nie potrafią nauczyć się czytać. Starsze określenie dysleksji brzmiało „ślepota słowna”, co jest całkiem dobrym sposobem na jej podsumowanie.
Bardziej nowoczesny sposób opisywania dysleksji to „brak świadomości fonemowej”, co w zasadzie oznacza, że dziecko z dysleksją nie jest w stanie skutecznie połączyć liter (symboli) z ich dźwiękami.
Dysleksja jako całość jest w rzeczywistości złożonym zestawem problemów, które mogą obejmować:
- Trudności w rozpoznawaniu liter i ich dźwięków
- Trudności z trzymaniem ołówka i formowaniem liter (dysgrafia)
- Trudności z czytaniem ze zrozumieniem, tzn. określeniem znaczenia zdania
- Problemy z literowaniem
- Problemy z widzeniem lub śledzeniem wzroku
- Zespół Irlena – wrażliwość na czarny tekst na białym tle
Światowa Federacja Neurologii definiuje dysleksję jako „zaburzenie objawiające się trudnościami w nauce czytania pomimo konwencjonalnych instrukcji, odpowiedniej inteligencji i możliwości socjokulturowych”. Innymi słowy, jeśli dziecko ma wszelkie możliwości, aby nauczyć się czytać, jest wystarczająco inteligentne, aby nauczyć się czytać, a nie potrafi, prawdopodobnie jest dyslektykiem.
Lista Kontrolna Objawów Dysleksji
Chociaż jedno na pięcioro dzieci jest dyslektykiem, nasilenie dysleksji może być różne. Objawy mogą być na tyle łagodne, że są ledwo zauważalne; w innych przypadkach dzieci mogą mieć głęboką dysleksję. Niektóre dzieci mogą mieć wszystkie symptomy z tej listy, podczas gdy inne tylko kilka. Częste wskaźniki obejmują, ale nie są ograniczone do:
~ Potrafi przeczytać słowo na jednej stronie, ale nie na następnej.
~ Częste zgadywanie nieznanych słów na podstawie kontekstu lub obrazków
~ zna fonetyczne brzmienie poszczególnych liter, ale nie potrafi wymówić nieznanego słowa
~ Wolne, niedokładne czytanie słów w izolacji (gdy nie ma fabuły lub obrazków)
~ Kiedy czyta na głos, czyta w wolnym, nierównym tempie i często ignoruje interpunkcję
~ Dezorientacja kierunkowa pojawia się przy czytaniu i pisaniu (mylenie b,d,p,q)
~ Błędnie czyta, pomija lub dodaje małe słowa funkcyjne
~ Pomija lub zmienia przyrostki
~ Kiedy czyta opowiadanie lub zdanie, zastępuje słowo, które znaczy to samo, ale wcale nie wygląda podobnie
~ Zastępuje podobnie wyglądające słowa, nawet jeśli zmienia to znaczenie zdania, np. wschód słońca na niespodziankę lub dom na konia.
Komponent neurologiczny
Badania wykazały, że ludzki mózg nie jest przystosowany do czytania. Mózg jest przystosowany do nauki mówienia i rozumienia języka mówionego. Kiedy uczymy się czytać, zapożyczamy te obszary językowe i używamy ich do czytania. Dlatego właśnie mówienie przychodzi nam tak naturalnie, bez instrukcji, podczas gdy czytanie jest o wiele trudniejsze.
Rozpoznaje ono przede wszystkim słowa na podstawie kształtu liter i kształtu wyrazu, a nie na podstawie dźwięków fonemowych, które te słowa reprezentują. Takie podejście sprawdza się w przypadku początkujących czytelników – a my umożliwiamy ten rodzaj czytania, dając dzieciom książki z dużą ilością powtórzeń, rymów i obrazków, które dostarczają wizualnych wskazówek do tekstu. Dzieci często zgadują słowa, które „czytają”, ale kiedy zgadują poprawnie, nie wiemy, że zgadują i myślimy, że czytają.