Opublikowane przez
Maria Montessori, włoska lekarka żyjąca na przełomie wieków, opracowała system edukacyjny dla najmłodszych dzieci, który wyprzedzał epokę. Ówczesne metody wychowawcze oparte były na zakazach, rozkazach i represjach. Tymczasem Montessori postawiła na naturalny rozwój i ciekawość świata, przy empatycznym wsparciu i obserwacji dorosłych. System, który zyskał miano od jej nazwiska, zyskał popularność w Polsce w XXI wieku. W jego trzeciej dekadzie przeżywa prawdziwy renesans.
Fundamenty rozwoju
Zdaniem Marii Montessori system edukacji oparty żywcem na szkołach pruskich jest z założenia zły. NIszczy indywidualność, tłumi talenty i zmusza do niezdrowej rywalizacji. Szkolna ławka była symbolem opresji i zmuszania do zachowań nienaturalnych, co skutkuje zaburzeniami trwającymi potem do końca życia. Takie podejście było niezwykle nowatorskie. Warto zauważyć, że ten sam system edukacji obowiązuje do dzisiaj w wielu krajach, w tym i w Polsce. Alternatywą dla niego są różnego rodzaju szkoły wolnościowe, jak demokratyczne, Waldorfskie, czy rosnąca w popularność edukacja domowa. W tym i szkoły i przedszkola Montessori, których praca oparta jest na podstawach pedagogicznych opracowanych przez Włoszkę. System pedagogiczny, który wyrósł z pracy z dziećmi z dysfunkcjami, okazał się skuteczny również w pracy z dziećmi zdrowymi, wspierając ich naturalny rozwój.
Świat się zmienia
Edukacja systemowa jest skostniała i archaiczna. Nie uwzględnia potrzeb zmieniającego się świata, ani różnic pokoleniowych. W przeciwieństwie do niej Pedagogika Montessori zakłada holistyczne podejście do dziecka i jego rozwoju, dając czas i przestrzeń na jego potrzeby. Dzięki metodzie polaryzacji uwagi i uwzględnieniu specyficznych okresów rozwoju oraz okresów szczególnego zainteresowania czynnościami czy przedmiotami nauczyciel, czy rodzic może przekazywać istotną wiedzę i wartości w sposób dla dziecka łatwy i przyjemny. Nacisk na rozwijanie naturalnej kreatywności i ciekawości świata przygotowuje młodych ludzi do życia i daje im elastyczność niezbędną do dostosowywania się do zmian. Dziecko, któremu pozwala się dokonywać własnych odkryć i poznawać siebie, zyskuje większą samoświadomość i jest bardziej samodzielne. Doświadczenie, również doświadczenie błędów jest niezbędne do prawidłowego rozwoju.
Tematyczne powiązania
Pedagogika Montessori zakłada funkcjonowanie opartej na zaufaniu relacji uczeń – nauczyciel, w przyjaznym i wspierającym środowisku. Edukacja podzielona jest, na powiązane ze sobą ścieżki tematyczne. Kładzie nacisk na samodzielną pracę przy wsparcia dorosłych. Stąd prace trymestralne, czy semestralne i prezentacje przygotowywane i przedstawiane przez nawet najmłodszych uczniów. Bardzo ważna w Pedagogice Montessori jest też praca zespołowa i świadomość uczniów, że w każdej chwili mogą poprosić nauczyciela o pomoc – bez lęku, że narażą się na kpiny, co ma często miejsce w szkołach tradycyjnych. Nauczyciel pełni tu raczej rolę kreatora, a przestrzeń, również fizyczna zaprojektowana jest tak, żeby pobudzać wszystkie zmysły. Różnego rodzaju ścieżki czy zabawki sensoryczne, w atrakcyjnym dla najmłodszych wydaniu, sprawiają, że dzieci chętnie z nich korzystają. Jak wiadomo, bez względu na wiek najłatwiej uczy się przez zabawę. Wiedza, która jest ciekawa i łatwo przyswajalna, zostaje na dłużej, nierzadko stanowiąc podwalinę przyszłej kariery.