Dietoterapia stosowana jest zarówno w medycynie konwencjonalnej jak i niekonwencjonalnej. Polega na zmodyfikowaniu codziennej diety w taki sposób, aby dostarczane organizmowi składniki odżywcze oraz energetyczne oddziaływały terapeutycznie. Diety z grupy specjalnych programów żywieniowych zwykle nie zachowują podstawowej cechy, czyli zbilansowania w stosunku do potrzeb życiowych zdrowego człowieka, ale też nie wyrządzają mu szkody. Okresowe zastosowanie wybiórczej diety jest uzasadnione terapeutycznie.
Dietoterapia w medycynie konwencjonalnej i alternatywnej
Medycyna konwencjonalna stosuje dietoterapię tylko wtedy, gdy to właśnie nieprawidłowa dieta stała się przyczyną schorzenia. Natomiast dieta alternatywna wykorzystuje odpowiednie programy żywieniowe dla leczenia chorób niezależnych od wcześniej stosowanej diety.
Do schorzeń, w których patogenezie występuje niewłaściwa dieta zaliczamy:
- otyłość;
- niedożywienie i związane z tym opóźnienie wzrostu
- opóźnienie dojrzewania
- zaburzenia czynnościowe pracy układu krążenia
- miażdżyca oraz inne choroby powiązane z układem krążenia: niedokrwistość, choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, zawał
- nadciśnienie tętnicze
- awitaminoza
- stany niedoboru składników mineralnych
- próchnica zębów
Dietoterapeuta programuje dietę
Zwykle w określeniu zawodu związanego z dietoterapią stosuje się delikatne rozróżnienia. Przedstawicielem medycyny konwencjonalnej w leczeniu dietą jest dietetyk, natomiast medycynę alternatywną reprezentuje dietoterapeuta. Dla pacjenta rozróżnienie to może być o tyle istotne, że dietetyk z wykształceniem medycznym lub technologii żywienia i studiami z dietetyki traktowany jest jak lekarz, natomiast dietoterapeuta, oprócz doświadczenia, nie musi potwierdzać swojego wykształcenia dyplomem, może jednak kończyć kursy z zakresu różnych stopni wtajemniczenia w przedmiot dietetyki sankcjonowane dokumentem ministerialnym.
Diety terapeutyczne
Diety terapeutyczne odgrywają ważną rolę w procesie leczenia wielu chorób. Skuteczność leczenia dietą posiada zwykle jeden słaby punkt – jest nim sam pacjent. To od niego bowiem zależy powodzenie terapii i dojście całkowite lub tylko częściowe do zdrowia. Najczęściej stosowane dietoterapie to:
- Dieta ubogoenergetyczna zalecana osobom z otyłością. Jej zadaniem jest redukcja masy dzięki stopniowemu ograniczaniu organizmowi energii pochodzącej z żywności. Zapotrzebowanie na ilość kalorii wylicza się indywidualnie, w zależności od cech pacjenta, zwykle jest to 1000-1500kcal.
- Dieta bogatoenergetyczna adresowana jest do osób z niedowagą i chorobami związanymi z niedożywieniem.
- Dieta bogatobłonnikowa pobudza i reguluje perystaltykę jelit. Stosuje się ją u pacjentów cierpiących na zaparcia nawykowe czy zaburzenia czynnościowe jelit. Pomocna jest również w leczeniu cukrzycy, otyłości i chorób sercowo-naczyniowych.
- Dieta charakteryzująca się kontrolowaną zawartością kwasów tłuszczowych oraz doborem właściwej ilości kwasów tłuszczowych wielo i jednonienasyconych wobec kwasów nasyconych. Dieta ta zalecana jest w chorobie hiperlipidemii, miażdżycy a także jako profilaktyka choroby niedokrwiennej serca.