Opublikowane przez
Samodzielność to cecha, która zwiększa szansę na osiągnięcie sukcesu niemal w każdej dziedzinie życia; pozwala sprawnie dopasowywać się do nowych sytuacji, podejmować ryzyko, nie zrażać się niepowodzeniami i mieć poczucie obowiązku. Warto wzmagać samodzielność dziecka i wybrać taką ścieżkę rozwoju, która to umożliwi. Tradycyjna edukacja niestety na tym polu często zawodzi, kładąc nacisk na odtwórczość, schematyczne myślenie i korzystanie z gotowych, podanych na tacy rozwiązań. Metoda Montessori z kolei w dużej mierze polega na wpajaniu samodzielności. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że ten proces możemy wzmagać nie tylko w szkole, ale również w domowym środowisku. W dzisiejszym tekście podpowiemy, jak to zrobić.
Domowe obowiązki – jak skutecznie je wyznaczać?
Pokusa wyręczania dziecka w domowych obowiązkach może być silna. Rodzice, w trosce o dziecko, często wykonują niektóre obowiązki za malca, wierząc, że w ten sposób mu pomagają. Ciągłe wyręczanie jest w rzeczywistości niedźwiedzią przysługą – uczy niezaradności i niesamodzielności. Właśnie dlatego warto angażować dzieci w domowe obowiązki; należy jednak robić to z głową. Po pierwsze, zanim zaczniemy delegować obowiązki, musimy zastanowić się, czy jesteśmy dobrym przykładem. Wymaganie od dziecka stosowania się do zasady (np. odniesienie talerza do zlewu), do której sami się nie stosujemy, to sprzeczny komunikat i brak konsekwencji. Po drugie – nie popadajmy w skrajności. Oznacza to, że powinniśmy znaleźć złoty środek między wyręczaniem malca we wszystkim, a przytłaczaniem go zbyt dużą liczbą obowiązków. Jak to zrobić? Wybierzmy wspólnie z dzieckiem kilka niezobowiązujących zadań. Wspólna konsultacja, wyznaczanie ram czasowych oraz wspólne określenie, na czym konkretnie ma polegać zadanie, zwiększają szansę, że dziecko będzie się bardziej starać, aby je zrealizować. Warto pamiętać również o tym, aby regularnie zmieniać zestaw obowiązków. Dzieci szybko się nudzą i brak wyzwań łatwo może spowodować zniechęcenie i problemy z motywacją.
Jakie obowiązki może wykonywać dziecko?
Przykłady obowiązków, które może wykonywać dwuletnie dziecko to np. odnoszenie talerza, odkładanie zabawek na miejsce, szczotkowanie włosów. Nieco starsze dzieci (3-4 lata) mogą pomagać w odkurzaniu, słaniu łóżka, czy składaniu ubrań. Pięciolatkowi często możemy zlecić już poważniejsze zadania, jak wyniesienie śmieci, mycie luster czy przygotowywanie stołu do posiłku. Sześciolatkom i siedmiolatkom możemy próbować oddelegować takie obowiązki jak mycie podłóg, obieranie warzyw, dobieranie ubrania do aktualnie panujących warunków pogodowych, proste prasowanie oraz podlewanie roślinek.
Dobierając zestaw obowiązków, musimy pamiętać, żeby powyższych przykładów nie traktować sztywno i wziąć pod uwagę indywidualny rozwój malca. Dzieci różnią się poziomem zaawansowania umiejętności motorycznych; często wykazują też różną potrzebę samodzielności. Baczna obserwacja pozwoli dopasować zadania w optymalny sposób i zapobieżeń zlecaniu zbyt trudnych/zbyt łatwych obowiązków.